Częsty dylemat inwestycyjno projektowy z jakim spotykam się przy projektowaniu ośrodków jeździeckich:  hala ujeżdżalni ze stajnią w oddzielnych  budynkach tak jak poniżej:

czy stajnia przytulona do hali ujeżdżalni jak poniżej:

Czym kierować się przy podejmowaniu takiej decyzji?

Na pierwszy rzut oka stajnia dostawiona do hali to oszczędność na konstrukcji wspólnej ściany, bliskość komunikacji pomiędzy halą i stajnią.

Przeanalizujmy czy oszczędności nie są pozorne na podstawie przekrojów obu rozwiązań

Wysokość i kubatura:

Powyżej hala do której dostawione są stajnie, poniżej hala i stajnia w oddzielnych budynkach. Hala samodzielna ma wysokość wnętrza 400 cm . Jeśli dostawiamy stajnię do hali - to wymusza to wysokość wnętrza hali 740 cm- to jest 340 cm więcej.Dla hali  30m x 60 m to znaczny wzrost kubatury w stosunku do hali wolnostojącej - o 6120 m³ !

Popatrzmy na doświetlenie światłem dziennym obu rozwiązań. Poniżej pokazano doświetlenie hali i stajni stojącyc oddzielnie.

Światło wpada od góry- poprzez świetlik dachowy i poprzez wysokie okna w podłużnych ścianach zewnętrznych. Wnętrza są dobrze doświetlone.

Przy stajni przytulonej do hali- oświetlenie hali jest tylko porzez wąskie okna tuż pod dachem. W stajni, doświetlenie możliwe jest poprzez cieknące świetliki dachowe i poprzez okna,wjednej tylko ścianie zewnętrznej. We wnętrzach nawet w słoneczny dzień, panuje półmrok. W pochmurne dni w hali i stajni trzeba używać sztucznego oświetlenia.

Analiza wentylacji grawitacyjnej:

W przypadku stajni i hali funkcjonujących w oddzielnych budynkach- można zastosować wentylacje poprzez świetlik kalenicowy. Napływ świeżego popwietrza odbywa się poprzez okna i otwory wentylacyjne w ścianach- wywiew zużytego powietrza - poprzez świetlik kalenicowy typu oborowego. Takie rowiązanie zapewnia prawidłową wentylację w boksach i na hali.

Wentylacja:

W stajni dostawionej do hali nie można użyć wentylacji w świetliku kalenicowym - i praktycznie wentylacja odbywa się poprzez wywiewki dachowe niewielkich średnic. W dachach z płyt warstwowych- bardzo trudno uszczelnić przejścia kominów wentylacyjnych- więc często jest to miejsce gdzie dachy obficie przeciekają.

Jak widać, także wentylacja grawitacyjna dużo gorzej funkcjionuje w stajni przytulonej o hali.

Stajnia przy hali to pozorna oszczędność w realizacji. Jednocześnie to dużo mniej komfortowe warunki hodowania koni w stajni i dużo gorsze warunki terningu w hali.

Zła wentylacja w stajni, lub jej brak - to potencjalny powód wzrostu wilgotności i tworzenia znakomitych warunków dla rozwoju grzybów i pleśni alergizujących konie. To bezpośrednia przyczyna RAO u koni.

Mała ilość światła dziennego - to obniżenie nastroju psychicznego dla koni i ludzi.

Wpływ hałasów z hali na zachowanie się koni w stajni:

Po odwiedzeniu jednego z czołowych ośrodków jeździeckich w Małopolsce, w którym wybudowano stajnię pensjonatową bezpośrednio przy hali, postanowiłem napisać o problemie, który bagatelizuje się na etapie projektowania.

Hala w ośrodku tym jest wykorzystywana do treningów intensywnie w ciągu całego dnia, a po 22:00 odbywają się na hali rozgrywki piłki plażowej. Dla dobrej wentylacji nie oddzielono hali ujeżdżalni od stajni i wszystkie dźwięki powstające w hali są w stajni dobrze słyszalne. Dla człowieka jest to uciążliwe , ale można się przezwyczaić . Tym bardziej, że możemy do hali zajrzeć i ocenić, czy nie dzieje się coś co nam zagraża. Koń uwięziony w boksie już takiej możliwości nie ma. Nie widząc źródła hałasu jest zaniepokojony i zestresowany. Jeśli hałas atakuje go w porach wypoczynku to prowadzi go do otępienia, lub ataków paniki. Bardzo szybko przekłada isę to na odmowę współpracy z człowiekiem. Szukając przyczyn utraty formy i chęci współpracy , warto sprawdzić jakie warunki wypoczynku ma nasz koń w stajni.

Z moich doświadczeń wynika, że jeśli tylko miejsce pozwala to powinno się wybierać stajnię oddzieloną od hali ujeżdżalni. Pozorna oszczędność miejsca prowadzi zwykle do pogorszenia warunków wentylacji i warunków oświetlenia światłem dziennym. Część boksów nie ma dostępu do okna na poziomie swoich oczu, co bardzo źle wpływa na ich psychikę. Hałasy przenikające z hali są dodatkowym stresem dla koni i uniemożliwiają im sen i spokojny wypoczynek.

Dużo przyjemniej trenuje się z koniem mając duże okna przez które można podziwiać krajobraz.

architekt Jacek Kluszewski maj 2022 - marzec 2025