Remont budowlano konserwatorski zabytkowej kamienicy w Warszawie przy ul. Podwale 3
Budynek przy ulicy Podwale 3 w Warszawie jest zabytkową kamienicą zbudowaną jako jedna z oficyn pałacu Branickich. Oficyny powstały w 1805r. według projektu Fryderyka Alberta Lessla, Saksończyka zaangażowanego do przebudowy Pałacu Branickich przez ówczesnego właściciela pałacu, generała Niemojewskiego. W czasie II wojny światowej oficyny były spalone. Ocalały mury i stropy piwnic oraz mury zewnętrzne i wewnętrzne do wysokości pierwszego piętra. Po wojnie budynek został odbudowany w 1948 roku według projektu profesora arch. Borysa Zinserlinga. Pałac wraz z oficynami i bramą jest wpisany do rejestru zabytków.
Remont budowlano – konserwatorski fundamentów oraz murów zewnętrznych i wewnętrznych piwnic.
W piwnicach zachowały się pierwotne, historyczne, ściany zewnętrzne i konstrukcyjne oraz w około 50% sklepienia kolebkowe. Brak izolacji oraz zniszczenia wojenne to główne przyczyny obecnego złego stanu murów. Do wysokości pierwszego piętra widoczne ślady zawilgoceń, m.in. poprzez wodę podciąganą kapilarnie. Stara cegła i spoiny uległy erozji - w wielu miejscach cegła pudruje się, kruszy lub jest popękana. Mury wymagały więc wzmocnień strukturalnych. Ściany noszą też ślady wysoleń. Nieprawidłowa wentylacja w ostatnich latach użytkowania przyczyniła się do szybszego rozwoju korozji biologicznej. Starsze mury, a także niektóre fragmenty powojennej adaptacji, z wyraźnymi śladami charakterystycznych dla tych warunków grzybów, w niektórych miejscach bardzo licznych. Widoczne są też obszary pleśni, zwłaszcza w miejscach wyraźnie zawilgoconych. Na całym obszarze piwnic występują liczne niefachowe reperacje, przemurowania, skucia i adaptacje. Stare mury pokrywają ślady łuszczącego się, brudnego i skażonego biologicznie tynku.
Technologia wykonania izolacji ścian kondygnacji podziemnej kamienicy
Pierwszym etapem remontu murów fundamentowych i ścian piwnic jest odpowiednie ich zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi. Należało więc w pierwszej kolejności wykonać pionową i poziomą izolację od strony zewnętrznej. Prace polegały na odsłonięciu murów do głębokości posadowienia – około 3.5m – następnie dokładne ich oczyszczenie i zabezpieczenie środkiem ochronnym do zwalczania grzyba w murze. Po usunięciu odspajających się cegieł wyrównane zostało lico muru, uzupełniono ubytki i nierówności, tak aby powierzchnia przed nałożeniem kolejnych warstw była równa.
Izolacja pozioma polegała na wykonaniu nawierceń co 12cm, na wysokości posadzki wewnętrznej, na prawie pełną głębokość muru, czyli 85cm. W tak wykonane otwory wprowadzono bezciśnieniowo specjalny preparat iniekcyjny Kiesol C firmy Remmers. Kiesol C jest wodnym, bezrozpuszczalnikowym kremem iniekcyjnym na bazie silanów. Odpowiednio zastosowany zapewnia bardzo skuteczną poziomą izolację przeciwko wilgoci podciąganej kapilarnie.
Warstwy izolacji pionowej wykonano w kolejności od powłoki gruntującej przy użyciu koncentratu krzemionkującego, na który nałożona została pierwsza warstwa hydroizolacji z wysokiej jakości mineralnego szlamu uszczelniającego. Następnie zastosowano dwuskładnikową, modyfikowaną tworzywami sztucznymi, bitumiczną powłokę grubowarstwową z wypełniaczem styropianowym ‘K2 Dickbeschichtung’ firmy Remmers. Posiada nie tylko doskonałe właściwości hydroizolacyjne, ale jest też bardzo elastyczna, rozciągliwa i mostkująca rysy. Na gotowe warstwy ułożono trójwarstwową matę ochronną o wysokiej odporności na obciążenia. Elementy maty: folia polietylenowa z wytłoczonymi kubełkami, folia poślizgowa i naklejona włóknina polipropylenowa. Mata spełnia rolę tradycyjnie stosowanej folii kubełkowej, geowłókniny i folii zabezpieczającej, stanowi gotowy do szybkiego montażu, kompletny system. Układanie mat powiązane było z wykonaniem drenażu opaskowego wzdłuż elewacji budynku, włączonego do kanalizacji burzowej.
Prace wewnętrzne polegały głównie na dokładnym oczyszczeniu murów i sklepień, kilkukrotną aplikację preparatów przeciw korozji biologicznej takiej jak grzyby i pleśnie. Wysolenia usunięte mają być na dwa różne sposoby – poprzez zastosowanie kompresów odsalających oraz tynków renowacyjnych magazynujących sole. Pustki i szczeliny w murze uzupełniane mineralną zaprawą wypełniającą i iniekcyjną o wysokiej płynności. Wzmocnienie powierzchniowe przez bezciśnieniowe nasączanie wilgotnego podłoża preparatem z roztworu krzemianowego. Udrożniono i zabezpieczono istniejące otwory wentylacyjne. Zapewniono też swobodny przepływ powietrza poprzez wykonanie dodatkowych otworów w ścianach wewnętrznych i drzwiach. Nowa stolarka okienna wykonana została z zamontowaniem nawiewników higrosterowanych zapewniających automatyczną regulację nawiewu bez użycia prądu.
Drugi etap remontu dotyczył dwóch elewacji oraz dalszych prac w piwnicach. Prace przy elewacji rozpoczęły się od przygotowania strefy cokołu, poprzez nałożenie powłoki gruntującej z koncentratu krzemionkującego i warstwy hydroizolacji z mineralnego szlamu uszczelniającego. Na tak przygotowane podłożone, po zakończeniu prac elewacyjnych, zamontowany zostanie na sucho cokół z płyt piaskowca o grubości 6cm.
Po zamontowaniu rusztowań stałych, barier zabezpieczających i siatki rozpoczęto demontaż obróbek blacharskich i starych instalacji. Usunięcie zdegradowanych partii wypraw tynkarskich ścian, fragmentów odspojonych, rozwarstwionych i spękanych oraz niewłaściwych uzupełnień zaprawami cementowymi przeprowadzono metodą czyszczenia strumieniowo-ściernego z użyciem ścierniwa o różnej gramaturze. Urządzenie miesza materiał z wodą co zapobiega pyleniu. Tak oczyszczony mur poddany został badaniu przez ostukiwanie w celu rozpoznania głębszych rozwarstwień i ubytków. Ręcznie skuto też tynki i resztki zapraw w strefie obróbek blacharskich, krawędziach gzymsów i detalu architektonicznego. Wykonano następnie niezbędne naprawy, uzupełnienia większych ubytków oraz wzmocnienia struktury murów preparatem KEIM Spezial Fixativ. Dezynfekcja powierzchni tynków w miejscach zakażenia mikrobiologicznego preparatem biobójczym KEIM Algicid Plus. Wzmocniono zdezintegrowane strukturalnie, zachowane na ścianach warstwy wypraw tynkarskich, wapienne i wapienno-cementowe, prez gruntowanie preparatem krzemianowym KEIM Spezial Fixativ. Naprawiono spękania statyczne, poprzez wypełnienie szczelin metodą iniekcji zaprawą trasową KEIM Trasszemmentputz z dodatkowym wzmocnieniem uzupełnień prętami z włókna węglowego Sika Flex. Licowanie ubytków warstwy wypraw tynkarskich zaprawą KEIM Deckputz Historisch Fein i KEIM Universalputz, uzupełnienia na siatce pancernej z włókna węglowego.
Kolejnym etapem było wykonanie tynków renowacyjnych zgodnych z normami i posiadających certyfikat WTA. Zastosowana została zaprawa trasowo-cementowa KEIM Porosan Trass Zementputz jako krzyżowa obrzutka przyczepna na 50 % powierzchni muru. Po 1 – 2 dniach nałożono renowacyjny, szerokoporowy tynk trasowy KEIM Porosan Trass Sanierputz, na bazie wapna trasowego i piasku dolomitowego, odpornego na działanie mrozu, do murów zawilgoconych. W celu odtworzenia powierzchni wypraw tynkarskich zgodnie z wymaganą fakturą, zastosowano drobnoziarnistą, cienkowarstwową, renowacyjną zaprawę wapienno-cementową KEIM Universalputz Fein. W miejscach szczególnie narażonych na opady atmosferyczne wyprawy tynkarskie zabezpieczono hydrofobizującym preparatem KEIM Silangrund.
Barwne warstwy podkładowe i dekoracyjne powłoki malarskie przygotowano w oparciu o analizę zachowanych fragmentów starych wypraw tynkarskich poszczególnych partii elewacji zawierających najstarsze chronologicznie warstwy barwne. Pierwsza warstwa malatury z farby mineralnej KEIM Soldalit Grob zawierającej ziarno kwarcowe 0.5 mm, przeznaczonej na zróżnicowane podłoża - wyprawy tynkarskie z uzupełnieniami. Ostateczne malowanie farbą zolowo-krzemianową KEIM Soldalit, charakteryzującą się wysoką paro przepuszczalnością i właściwościami hydrofobowymi.
Wykonano nowe obróbki blacharskie z blachy tytanowo-cynkowej, łączonej na rąbek i uszczelnianej silikonem o zwiększonej odporności na temperatury.
Renowacja barierek płyt balkonowych polegała na mechanicznym oczyszczeniu z korozji i warstw malatury, a następnie pomalowaniu farbą antykorozyjną. Wymieniono znajdujące się pod płytami balkonowymi stalowe wsporniki mocowane w murze, a następnie zamontowano na nich nowe ozdobne wsporniki, wykonane na wzór istniejących, z siatki, kleju i masy tynkarskiej formowanych na styropianowej formie. Wykonano przemurowania szczytów kominów i montaż nowych czap kominowych. Wymieniono cztery kraty okien parteru w celu ujednolicenia widoku elewacji.
Ostatnim etapem remontu były prace wykończeniowe w poziomie parteru. Zamontowano cokół z płyt z piaskowca o grubości 6cm. Metoda mocowania mieszana - płyty brzegowe montowane na klej, pozostałe na kotwach z zachowaniem dystansu od ściany i szparami pomiędzy płytami co umożliwia ich wentylację.
Nad wejściami do budynku zostały zamontowane daszki w nowoczesnej formie, co było wymogiem konserwatora. Wybrano najprostszą formę zadaszenia w postaci prostokątnej tafli szklanej zamontowanej na rotulach i odciągach stalowych. Orynnowanie ze stali nierdzewnej kwasoodpornej.